20 kwietnia 2008

• Wstęp
• Informacje praktyczne
• Opis trasy

Wstęp

Pętla Staromiejska prowadzi nas po obrzeżach starego Wrocławia wzdłuż dawnych miejskich fortyfikacji oraz przez Przedmieście Świdnickie, szlakiem, który aż do początków XIX określał granice miasta. Fortyfikacje – mury, umocnione bramy i fosa od zarania otaczały miasto. Nie sposób zaprzeczyć, że w owych niespokojnych czasach były niezbędne, wszak pierwszą ogniową próbę przeszły już wkrótce po zbudowaniu, opierając się w 1241 roku atakującej hordzie tatarskiej.

Składały się nań dwie linie obronne – mury wraz z fosami - linia wewnętrzna i zewnętrzna, oraz obwarowania nadodrzańskie zarówno na lewym, jak i na prawym brzegu Odry wraz z otaczającymi wyspami. Ślady obwarowań wewnętrznych widoczne są do dzisiaj w przebiegu trasy WZ – ulic Nowy Świat i Kazimierza Wielkiego, znacznie lepiej zachowane są relikty linii zewnętrznej wyznaczonej przez zachowaną do dziś fosę miejską.

Miejskie fortyfikacje były przebudowywane i rozbudowywane przez lata, w miarę rozwoju sztuki wojennej i obronnej – broniły dostępu do miasta, ale niestety również ograniczały rozbudowę i rozwój miasta, ścieśniając jego mieszkańców do niewielkiego przecież obszaru.

Wyburzenie miejskich obwarowań zapoczątkowane przez zdobycie miasta przez wojska napoleońskie w 1807 roku, śmiało można nazwać jednym z kamieni milowych w dziejach Wrocławia. Zdarzenie to umożliwiło i zapoczątkowało niezwykle intensywny rozwój i ekspansję miasta na przylegające tereny, czego wyrazem jest m.in. powstałe w połowie XIX wieku reprezentacyjne Przedmieście Świdnickie.

Fortyfikacje zostały kompletnie wyburzone, w przeciwieństwie do innych miast europejskich nie zachowano żadnego z elementów – jak choćby Barbakanu w Krakowie. Linię murów wewnętrznych splantowano, fosę zasypano a teren zagospodarowano pod zabudowę. Nieco odmiennie postąpiono z linią zewnętrzną – w latach 1813-22 została ona zagospodarowana jako teren parkowy i wraz z zachowaną fosą miejską przekształcona w rozciągającą się wokół całego Starego Miasta Promenadę Staromiejską. W jej ciągu zachowano również dwa z dawnych bastionów – Ceglarski i Sakwowy, tworząc z nich górujące nad przedmieściami punkty widokowe, a jednocześnie miejsce spotkań i rekreacji wrocławian.

Na trasie Pętli Staromiejskiej napotkamy wiele przykładów wrocławskiej architektury, zarówno średniowiecznej – sakralnej czy obronnej, jak i nowożytnej, świadczącej o mieszczańskim charakterze miasta. Po drodze odwiedzić również można wrocławskie muzea – Muzeum Historyczne w Arsenale, Muzeum Architektury, Muzeum Poczty i Telekomunikacji, a wreszcie Muzeum Narodowe.


Informacje praktyczne

• Długość trasy:
  8 km
• Przebieg trasy:
  Start: Arsenał Miejski, ul. Cieszyńskiego – (w prawo) ul. Mikołaja – (przejście podziemne) pl. Jana Pawła II – (w lewo) Promenada Staromiejska wzdłuż fosy miejskiej – (w prawo) ul. Krupnicza – (w lewo) ul. Podwale – (w prawo) ul. Muzealna – (w lewo) ul. Druckiego-Lubeckiego – (w prawo) ul. Łąkowa – (w lewo) ul. Kościuszki – pl. Kościuszki – ul. Kościuszki – (w prawo) ul. Dworcowa - (w prawo) ul. Piłsudskiego - (w prawo) ul. Świdnicka - pl. Kościuszki – ul. Świdnicka – (w prawo) ul. Bożego Ciała – (w prawo) ul. Teatralna – przejazd przez ul Piotra Skargi przy skrzyżowaniu z ul. Podwale – Wzgórze Partyzantów (Bastion Sakwowy) – (wzdłuż fosy) Brama Oławska – (wzdłuż fosy) ul Słowackiego – Park Słowackiego – Wzgórze Polskie (Bastion Ceglarski) – ul. Purkyniego – (w prawo) ul. Frycza-Modrzewskiego – (w prawo) ul. Grodzka - Arsenał Miejski
• Nawierzchnia trasy – jaki rower?
  Trasa na całym przebiegu prowadzi po nawierzchniach utwardzonych (asfalt, kostka betonowa, granitowa), do pokonania trasy wystarczy każdy rower dostosowany do ruchu po drogach publicznych.
• Stopień trudności:
  Trasa łatwa, za wyjątkiem Przedmieścia Świdnickiego prowadzi po trasach rowerowych, rowerowo-pieszych lub ulicach w strefie ruchu uspokojonego.
• Jadąc w dni powszednie, ze względu konieczność poruszania się w intensywnym ruchu samochodowym prowadzący przez Przedmieście Świdnickie tj. po ulicach Kościuszki, czy Piłsudskiego, można pominąć ten fragment trasy jadąc od ul. Krupniczej prosto - trasą Promenady Staromiejskiej nad fosą, aż do ul. Świdnickiej.

Opis trasy

Startujemy spod budynku Arsenału Miejskiego przy ul. Cieszyńskiego.

• [0,0 km] Arsenał Miejski (ul. Cieszyńskiego)

Element zachodniego fragmentu zewnętrznych umocnień, od pobliskiej Bramy Mikołajskiej nazywany także Arsenałem Mikołajskim. Rozbudowywany od 1459 roku jest najstarszą budowlą tego typu w naszej części Europy. Pełnił funkcje początkowo spichlerza, później składu broni (cekhauzu), w końcu magazynu wojskowego. Obecnie jest siedzibą Muzeum Miejskiego: Muzeum Militariów i Muzeum Archeologicznego. Do Arsenału od strony północnej i zachodniej przylega fragment 2 linii umocnień z XIV w. – obecnie obudowane z zewnątrz zabudowaniami byłego Szpitala im. Babińskiego (dawny szpital Wszystkich Świętych)
Przed Arsenałem rozpościera się widok na ul. Nowy Świat i trasę W-Z oraz kamieniczki przy ul. Białoskórniczej (gdzie mieści się siedziba Dolnośląskiej Fundacji Ekorozwoju). Trasa W-Z biegnie śladem dawnej wewnętrznej fosy miejskiej (zasypanej w połowie XIX w.) i pierwszej, wewnętrznej linii średniowiecznych obwarowań miejskich.

• [0,3 km] Sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy (ul. Mikołaja)

Dawny kościół św. Barbary z XV/XVI w., ongiś kościół filialny parafii św. Elżbiety, dziś katedra prawosławnej diecezji wrocławsko-szczecińskiej.

• [0,5 km] pl. Jana Pawła II (d. 1 Maja)

Brama Mikołajska – element zachodniego fragmentu zewnętrznych umocnień Wrocławia. Rozbudowywana od 1479 r., zburzona w roku 1817.

• [0,6 km] Fosa Miejska, Promenada Staromiejska

Droga biegnie wzdłuż zewnętrznej fosy miejskiej, w miejscu gdzie do początków XIX w. znajdowały się zewnętrzne mury miejskie. Obwarowania miejskie zostały rozebrane w latach 1807-10 po zajęciu Wrocławia przez wojska napoleońskie. Teren po zewnętrznej linii umocnień przekształcony został w istniejącą do dziś Promenadę i Park Staromiejski (Zwingerpark).

• [1,0 km] Dworzec Świebodzki (pl. Orląt Lwowskich)

Po prawej stronie, za fosą, w oddali widoczny budynek Dworca Świebodzkiego. Wybudowany w 1842 r., zaprojektowany w stylu późnoklasycystycznym przez inż. Cochiusa jako drugi dworzec kolejowy we Wrocławiu, pełnił funkcję stacji początkowej kolei świebodzickiej (później przedłużonej do Wałbrzycha). W latach 1868-74 po gruntownej przebudowie uzyskał obecny wygląd i fasadę zaprojektowaną przez Karla Lüdecke, radcę budowlanego Wrocławia. Obecnie nie jest użytkowany dla ruchu pociągów.

• [1,1 km] Koszary Kirasjerów (ul. Podwale)

Widoczne po prawej stronie za fosą, obecnie siedziba Starostwa Powiatu Wrocławskiego. Neobarokowy budynek wybudowany w latach 1828-1834.

• [1,2 km] Gmach Nowej Giełdy (ul. Krupnicza)

Widoczny po lewej przy ul. Krupniczej (dawna Graupen Strasse), Gmach Nowej Giełdy wybudowany na obrzeżach Parku Staromiejskiego w latach 1864-67 w stylu angielskiego gotyku Tudorów z elementami neorenesansu wg projektu Karla Lüdecke. Kiedyś pełnił funkcję parkietu giełdowego, ale również wykorzystywany jako sala koncertowa czy wykładowa. Obecnie użytkowany przez KS Gwardia jako sala sportowa.

Naprzeciw Nowej Giełdy, po drugiej stronie ulicy Krupniczej stał zniszczony podczas oblężenia Festung Breslau budynek otwartego w 1899 roku Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności, wcześniej budynek Sejmu Śląskiego. W jego miejscu powstaje obecnie Narodowe Forum Muzyki, nowoczesna sala koncertowa, mająca mieścić niemal 2 tysiące widzów i słuchaczy.

• [1,4 km] Gmach sądu (ul. Sądowa, ul. Podwale)

Neogotycki gmach skomponowany w formie zamku, wybudowany w latach 1845-1852 wg. projektu Karla Ferdinanda Busse, rozbudowany w latach 1881-1887 i 1930 (modernistyczne skrzydło budynku przy ul. Sądowej – tu nad wejściem znajduje się posąg Iustitii, odlane z brązu dzieło Theodora von Gosen).

• [1,6 km] Gmach policji, Komenda Wojewódzka (ul. Podwale 31-33)

Dawniej Prezydium Policji (Schweidnitzer Stadtgraben), budynek wzniesiony w latach 1925-1927, miejsce pracy komisarza Eberharda Mocka – radcy kryminalnego wrocławskiej policji, bohatera książek Marka Krajewskiego „Śmierć w Breslau” i kolejnych, których akcja toczy się w pierwszej połowie XX wieku w przedwojennym Wrocławiu.

• [1,7 km] Synagoga na Wygonie, Nowa Synagoga (ul. Łąkowa) - nieistniejąca

Okazała budowla wzniesiona w latach 1865-1872 według projektu Edwina Opplera. Była największą synagogą w Niemczech i Austrii. Zwieńczona kopułą wysoką na 73 metry, mieściła wewnątrz około 1900 osób. Stanowiła centrum liberalnego odłamu gminy wrocławskiej. Spalona w czasie Nocy Kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 r. Obecnie w miejscu synagogi znajduje się Pomnik Pamięci Ofiar Nocy Kryształowej.

• [2,0 km] pl. Kościuszki, dawniej Tauentzien platz

Wytyczony w 1808 r. przez wojska napoleońskie na życzenie Hieronima Bonaparte jako plac defilad. Stanowi centrum Przedmieścia Świdnickiego ciągnącego się od pl. Legionów po ul. Pułaskiego. Plac oraz przechodzącą przezeń ulicę nazwano imieniem pruskiego generała Friedricha Bogislava von Tauentziena, zasłużonego obrońcy Wrocławia podczas wojny siedmioletniej. Jego pomnik zajmował w latach 1795–1945 zajmował środek placu. Po wojnie zaś plac i ulicę nazwano imieniem Tadeusza Kościuszki, zaś w miejsce pomnika postawiono obelisk poświęcony pamięci Bojowników o Wolność i Demokrację. Przez lata stanu wojennego na obelisku (mimo starań władz państwowych) nieustannie pojawiał się symbol Polski Walczącej, po 1989 roku skwer wraz z obeliskiem przemianowano na Skwer Solidarności Walczącej.

Obecna zabudowa Kościuszkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (KDM) powstała w latach 1954-56 i stanowi jeden z niewielu pozytywnych przykładów architektury okresu socrealistycznego. Ze starej zabudowy pl. Kościuszki pozostał m.in. widoczny od strony Starego Miasta modernistyczny gmach DH Renoma (d. Wertheim).

• [2,7 km] Trzonolinowiec (ul. Kościuszki 72)

Modernistyczny budynek zaprojektowany w latach 1961-62 roku przez arch. Jacka Burzyńskiego i konstruktora mgr. inż. Andrzeja Skorupę. Posiada rzadko spotykaną konstrukcję – w oparciu o żelbetonowy trzon i liny nośne dźwigające ciężar ścian i podłóg. Znacząco przebudowany w latach 70-tych.

• [3,1 km] Dworzec Główny (ul. Piłsudskiego)

Okazały gmach w stylu neogotyku angielskiego, wybudowany w latach 1854-56 wg projektu Wilhelma Grapowa, przebudowany w latach 1899-1904 w związku z budową estakady kolejowej wzdłuż ul. Piłsudskiego (d. Gartenstrasse)

• [3,4 km] Naczelna Organizacja Techniczna (ul. Piłsudskiego 74)

Po prawej mijamy dawny gmach sejmu Prowincji Śląskiej (Landeshaus der Provinz Schlesien), powstawał w latach 1893-97 wg projektu Blümnera, z fasadą zaprojektowaną przez Christiana Behrensa i Ernsta Sege. Obecnie mieści się tu siedziba Naczelnej Organizacji Technicznej oraz innych organizacji technicznych i inżynierskich. Część pomieszczeń wynajmowana jest pod działalność usługową i handlową. Do niedawna w dawnej sali secesyjnej posiedzeń Sejmu Śląskiego mieściło się kino Atom.

Tuż obok gmachu przylega kamienica nr 72 będąca rezydencją przewodniczącego sejmu Prowincji Śląskiej.

• [3,5 km] Teatr Muzyczny "Capitol" (ul. Piłsudskiego 67)

Pozostałości zaprojektowanego przez Friedricha Lippa, a wzniesionego w latach 1928-29 budynku kina Capitol – w ówczesnym czasie największego, najbardziej luksusowego i najnowocześniejszego kina wschodnich Niemiec, mieszczące 1200 miejsc. W czasie wojny kompletnie zniszczona została fasada budynku z wejściem głównym i kasami, ocalała jedynie część środkowa mieszcząca salę kinową oraz tylna część mieszcząca magazyny i pomieszczenia biurowe. W latach powojennych ocalałe budynki dawnego kina Capitol mieściły kino Śląsk oraz, w miarę kolejno zmieniających się nazw, Operetkę Dolnośląską, Teatr Muzyczny, Operetkę Wrocławską i wreszcie od 2004 roku Teatr Muzyczny Capitol.

• [3,6 km] „Przejście 1977 – 2005” (skrzyżowanie Piłsudskiego/Świdnicka)

Grupa rzeźb Jerzego Kaliny odsłonięta 13 grudnia 2005 roku.

• [3,8 km] DH Renoma (ul. Świdnicka/ul. Podwale)

Dawny Warenhaus Wertheim. Powstały w roku 1928 wg. projektu Hermanna Dernburga, dom handlowy berlińskiej rodziny Wertheim. Nowoczesny, przestronny, w dniu otwarcia był największym domem handlowym we Wrocławiu. W latach powojennych funkcjonował jako Pedet (Państwowe Domy Towarowe Centrum), był wówczas najlepiej zaopatrzonym sklepem Dolnego Śląska, później przejęty został przez firmę Eastbridge. Obecnie przebudowywany i rozbudowywany, nadal jest jednym z flagowych przykładów wrocławskiego modernizmu.

• [3,8 km] DH Podwale (Podwale 37-38)

Dawniej DH Martina Schneidera, godne uwagi jest jego nowsze, secesyjne skrzydło, mieszczące się wzdłuż ul. Podwale, zbudowane w 1908 r. wg projektu arch. Höniger & Sedelmayr.

• [3,9 km] Pomnik Bolesława Chrobrego

Pomnik Bolesława Chrobrego projektu Doroty Korzeniewskiej, odsłonięty 15 września 2007 roku staraniem fundacji Pro Wratislavia. W jego miejscu do 1945 roku stał odsłonięty w 1896 roku pomnik cesarza niemieckiego Wilhelma I (Kaiser-Wilhelm-Denkmal).

• [3,9 km] dawna Brama Świdnicka

Element zewnętrznej linii fortyfikacji miejskich. Wyburzona w 1807, pozostał z niej jedynie XVIII wieczny budynek straży bramnej (wartownia, odwach z niem. wache), obecnie Galeria Na Odwachu.

• [3,9 km] kościół Bożego Ciała (ul. Świdnicka 26)

Tuż przy Bramie Świdnickiej, znajdowały się komandoria i klasztor zakonu joannitów wraz ze wzmiankowanym już na początku XIV w. kościołem pw Bożego Ciała. Położone po obu stronach ulicy Świdnickiej nieistniejąca już dziś komandoria i klasztor połączone były ze sobą nadziemnym łącznikiem
.
W I połowie XIX w miejsce komandorii wybudowano budynek Generalnej Komendantury (General Komendantur) wg projektu Friedricha Augusta Stülera, architekta króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Ten budynek również nie istnieje - został zniszczony w wyniku działań wojennych.

• [4,0 km] Opera Wrocławska (ul. Świdnicka 35)

Dawny Teatr Miejski, okazały klasycystyczny budynek powstały w latach 1839-41 wg projektu Carla Ferdinanda Langhansa. Kilkakrotnie przebudowywany, ostatnio w latach 1997–2006, zyskując obecny, niezwykle okazały wygląd wraz z nowoczesnym wyposażeniem sceny i zaplecza.

• [4,2 km] Wrocławski Teatr Lalek (Plac Teatralny 4)

Neobarokowy budynek dawnej Resursy Kupieckiej, wzniesiony w latach 1892-94 wg projektu Blummera, rozbudowany w latach 1905-09 przez A. Graua.

• [4,4 km] Centrum SPA, Miejskie Zakłady Kąpielowe

Dawna Pływania Miejska (Breslauer Hallenschwimmbad), budynek autorstwa architekta Wilhelma Werdelmanna, oddany do użytku w 1897, następnie rozbudowywany w latach 1907-09. Pełnił funkcje sportowo-rekreacyjne, jak również higieniczne czy lecznicze. Składał się z łaźni parowej, zespołu wanien higieniczno-leczniczych oraz oczywiście basenów kapielowych. Uderza bardzo staranny i bogaty wystrój wnętrz, z secesyjnymi dekoracjami i zdobieniami.

• [4,8 km] Wzgórze Partyzantów

Dawny fragment umocnień miejskich Bastion Sakwowy (Taschenbastion, 1594-98) nazwany tak od pobliskiej Bramy Sakwowej, rozebrany wraz z resztą fortyfikacji w XIX. Wzgórze nazwane później Wzgórzem Liebicha (Liebichs Höhe) zachowane zostało jako punkt widokowy. W latach 1866-67 wybudowano na nim ufundowaną przez wrocławskiego kupca Adolfa Liebicha, częściowo zachowaną do dzisiaj klasycystyczną kolumnadę z wieżą widokową. W latach II wojny światowej w przebudowanych pozostałościach kazamatów Bastionu Sakwowego, znajdował się pierwszy bunkier dowództwa Festung Breslau. Z tego też powodu wyburzono wtedy wieżę widokową na szczycie – stanowiła zbyt dobry cel dla radzieckiej artylerii. Widoczne jest żelbetonowe sklepienie bunkra chroniącego instalację do filtrowania powietrza oraz szerokie schody prowadzące od ul. Nowej do podziemnego bunkra (więcej o fortyfikacjach Wrocławia w opisie trasy Twierdzy Wrocław).

• [5,0 km] punkt widokowy nad fosą

Ze wzgórza rozpościera się szeroki widok na fosę i XIX wieczne secesyjne zabudowania po drugiej stronie ul. Podwale. Na wprost Konsulat Generalny Republiki Federalnej Niemiec.

• [5,2 km] Brama Oławska

Kolejny element dawnych fortyfikacji miejskich. W przejściu podziemnym wyeksponowane są odkryte relikty Bramy z XIV w., mostu z XV w. i platformy z XVI w. Przy zejściu do przejścia podziemnego wyeksponowana jest rozległa makieta wschodnich umocnień obronnych.

• [5,4 km] Basteja (al. Słowackiego)

Zachowane w późniejszej, XIX wiecznej zabudowie fragmenty trzeciej linii umocnień z 2 poł. XV wieku w formie bastei, odsłonięte i częściowo zrekonstruowane przy budowie nieistniejącego już hotelu Panorama.

• [5,5 km] Muzeum Architektury (ul. Bernardyńska 5)

Dawny kościół św. Bernardyna wzniesiony w latach 1453-55 i klasztor bernardynów z lat 1465-1502. Po przejęciu zabudowań na początku XVI wieku przez protestancka radę miejską, klasztor pełnił funkcję szkoły, szpitala, domu starców. Po powojennej odbudowie zespołu klasztornego otwarto w nim Muzeum Architektury i Odbudowy. Zgromadzono tu m.in. szereg cennych detali architektonicznych pochodzących ze zniszczonych w czasie wojny obiektów bądź też z wykopalisk archeologicznych. Na szczególną uwagę zasługują same zabudowania klasztorne, w szczególności urokliwy wirydarz w formie czworoboku, zamknięty przez zabudowania klasztorne.

• [5,7 km] Poczta Główna (ul. Krasińskiego)

Poczta Główna – ekspresjonistyczny budynek wzniesiony w latach 1926-1929 według projektu Lothara Neumanna, jako Poczta Czekowa (Postcheckamt). Jest to jeden z pierwszych wrocławskich wieżowców, jego wieża sięga na wysokość 43 metrów. Charakterystyczna elewacja z czerwonej cegły zawiera liczne zdobienia w formie płaskorzeźb i kartuszy przedstawiających życie mieszczan oraz obrazujących rozwój poczty. W gmachu ma swoją siedzibę unikatowe Muzeum Poczty i Telekomunikacji.

• [5,7 km] Park Słowackiego, Pomnik Słowackiego

Pomnik Juliusza Słowackiego, odsłonięty w 1984 roku, zrealizowany przez Andrzeja Łętowskiego na wzór rzeźby Wacława Szymanowskiego (twórcy pomnika Fryderyka Chopina w warszawskich Łazienkach) z 1909 roku.

• [5,8 km] Pomnik Ofiar Zbrodni Katyńskiej

Pomnik Ofiar Zbrodni Katyńskiej, projektu T. Tchórzewskiego, odsłonięty w październiku 2000 roku.

• [6,0 km] Wzgórze Polskie

Dawny Bastion Ceglany/Ceglarski (Ziegelbastion) pochodzący z 1585 r. fragment dawnych, wyburzonych na początku XIX wieku umocnień. Zachowano wówczas wzgórze włączone w szlak Promenady Staromiejskiej, nazwane Wzgórzem Holteia (Holtei-Höhe - w związku ze znajdującym się na szczycie pomnikiem Karla von Holteia). Do dziś zachowały się fragmenty podziemi. W latach 90-tych XX w. podjęto nieudane niestety próby ich rekonstrukcji i przystosowania dla celów hotelowo-gastronomicznych.

Ze szczytu wzgórza rozpościera się przepiękny widok na północny brzeg Odry, w szczególności zobaczyć można panoramę Ostrowa Tumskiego i Wyspy Piasek. Z boku, przed wzgórzem znajduje się tzw. Zatoka Gondol, stare ujście Oławy i jednocześnie fosy miejskiej, powstała w XIX wieku po regulacji i częściowym zasypaniu starego koryta Oławy. Nazwana tak od mieszczącej się tu przed wojną wypożyczalni gondol. Od niedawna w Zatoce Gondol funkcjonuje wypożyczalnia kajaków.

• [6,2 km] Panorama Racławicka (ul. Purkyniego)

Budynek w formie Rotundy projektu Ewy i Marka Dziekońskich, stanowiący ekspozycję Panoramy Racławickiej, dzieła Jana Styki i Wojciecha Kossaka powstałego w latach 1893-94, eksponowanego we Lwowie i przewiezionego do Wrocławia wraz z częścią eksponatów Ossolineum w 1946 r. Panorama Racławicka upamiętnia zwycięstwo wojsk powstańczych pod wodza Tadeusza Kościuszki w bitwie z wojskami carskimi pod Racławicami 4 kwietnia 1794 r. Budynek i ekspozycja powstawały przez kilkadziesiąt lat począwszy od 1956 r. z wielkimi kłopotami związanymi z niechęcią ówczesnych władz. Oficjalnie budowę rozpoczęto w 1966 r. Ostatecznie ekspozycja po gruntownej renowacji płótna udostępniona została dopiero w 1985 roku, niemalże 40 lat po przewiezieniu obrazu do Wrocławia.

• [6,5 km] Baszta Niedźwiadka (ul Kraińskiego)

Fragment najstarszych obwarowań - wewnętrznych murów miejskich wraz z basztą Niedźwiadka z XII/XV w., odsłoniętych po wyburzeniu okolicznych kamienic w trakcie odgruzowywania i porządkowania terenu po II wojnie światowej. Zrekonstruowane w latach 1957-58.

• [6,7 km] Hala Targowa (pl. Nankiera)

Powstała w latach 1905-08 w miejscu Arsenału Piaskowego jako nowoczesna przestronna hala targowa o żelbetonowej konstrukcji, z nowatorskimi żelbetowymi wewnętrznymi łukami w kształcie paraboli, według projektu radcy budowlanego Richarda Pluddemanna. Wykończona w modnym wówczas stylu, z czerwoną cegłą klinkierową, z licznymi nawiązaniami do gotyku. Jednocześnie, jak inne budynki użyteczności publicznej z tego okresu jest widna i przestronna. Po gruntownej przebudowie i renowacji w latach 80-tych XX wieku, nadal pełni funkcje handlowe.

• [6,8 km] Budynek Wydziału Filologii Uniwersytetu Wrocławskiego (pl. Nankiera). Kościół św. Wincentego

Kościół św. Jakuba i zespół klasztorny franciszkanów powstał w 1240 roku z fundacji Henryka Pobożnego (który wkrótce tu właśnie został pochowany w kościelnej krypcie), później był kilkakrotnie przebudowywany. W 1529 przejęty przez zakon Premonstratensów (Norbertanów), którzy zmienili wezwanie na swego patrona św. Wincentego, zaś w latach 1662-74 przebudowali wnętrze kościoła oraz w latach 1682-95 zabudowania klasztorne w stylu barokowym. Kościół obecnie pod wezwaniem św. Wincentego i św. Jakuba, pełni funkcję eparchii wrocławsko-gdańskiej kościoła greckokatolickiego.
Zabudowania klasztorne po sekularyzacji zakonu w XIX w. przekazano na potrzeby sądu, obecnie znajduje się nich siedziba Wydziału Filologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

• [7,0 km] klasztor i liceum Urszulanek, Mauzoleum Piastów Śląskich (pl. Nankiera)

W głębi placu Nankiera znajduje się klasztor i liceum Urszulanek, dawny klasztor klarysek - sióstr św. Klary, ufundowany w XIII w. przez ks. Annę, wdowę po Henryku II Pobożnym. Przebudowany w latach 1678-1699 w stylu barokowym. Tam, w odbudowanym ze zniszczeń wojennych kościele św. Klary, znajduje się Mauzoleum Piastów Śląskich – miejsce pochówku 20 przedstawicieli śląskich i opolskich Piastów. W tylnej części zabudowań klasztornych od strony ul. Grodzkiej wyeksponowano zachowane fragmenty murów obronnych.

• [7,1 km] Ossolineum

Dawniej gimnazjum św. Macieja (1811-1945), wcześniej klasztor Zakonu Szpitalnego Kawalerów Krzyżowych z Czerwoną Gwiazdą, barokowy gmach z lat 1675-1715 powstały według planów francuskiego architekta Jeana Baptista Matthieu. Obecnie siedziba przeniesionego ze Lwowa Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, miejsce przechowywania najcenniejszych skarbów polskiej kultury, m.in. rękopisów "Pana Tadeusza", "Beniowskiego", "Chłopów", czy "Zemsty".

• [7,1 km] Instytut biochemii UW (ul. Tamka 2)

Secesyjny budynek dawnej siedziby Śląskiego Towarzystwa Kultury Ojczyźnianej, powstała w latach 1906-1908, wg projektu arch. Rudolpha Zahna. Obecnie siedziba instytutu biochemii Uniwersytetu Wrocławskiego.

• [7,2 km] Kościół Imienia Jezus

Reprezentacyjny barokowy kościół pojezuicki z bardzo bogatym barokowym wyposażeniem wnętrza. Wzniesiony na podarowanych jezuitom przez cesarza Leopolda I terenach w miejscu dawnego zamku cesarskiego, z którego zachował się piętrowy renesansowy budynek wykorzystany jako zachrystia. Kościół wybudowany został w latach 1689-98, prace wykończeniowe trwały aż do połowy XVIII wieku.

• [7,4 km] Uniwersytet Wrocławski

Dawne Kolegium Jezuickie, ufundowane przez cesarza Leopolda I w 1702 roku. Gmach Główny Akademii Leopoldyńskiej wzniesiono w latach 1728-42 na podarowanych przez cesarza gruntach w miejscu dawnego zamku. Okazały barokowy gmach Uniwersytetu jest dzisiaj jednym z najcenniejszych, obok ratusza, zabytków architektury świeckiej we Wrocławiu. Na szczególną uwagę zasługują przepiękna barokowa Aula Leopoldina – główne reprezentacyjne pomieszczenie Akademii, nazwane tak od imienia fundatora, pieczołowicie odrestaurowana kilka lat temu Sala Muzyczna (Oratorium Marianum), a także Wieża Matematyczna (wejście za opłatą).

• [7,7 km] Elektrownia Wodna Południowa

Elektrownia Wodna powstała nad południową odnogą Odry w latach 1921-24. Jej projektantem był Max Berg wraz ze współpracownikami Ludwigiem Moshamerem i Richardem Konwiarzem. Elektrownia wraz z jazami i Śluzą Mieszczańską jest częścią Wrocławskiego Węzła Wodnego (więcej o WWW w opisie trasy "Pętla Odrzańska"). W pobliżu, przy drugiej, północnej odnodze Odry, znajduje się zbudowana w latach 1924-25 druga z elektrowni, Elektrownia Północna.

• [7,9 km] Arsenał Miejski – koniec trasy

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ - dnia 2024 - 04 - 26